Lãng tai là chứng thông thường nhất của tuổi già, cứ 3 người trên 65 tuổi thì 1 người bị lảng tai. Nếu tuổi trên 75 thì sẽ là một nửa. Điều tra bước đầu tại 3 tỉnh Phú Thọ, Thái Nguyên, Bắc Ninh, mức suy giảm thính lực cần có máy trợ thính ở người 60 - 74 tuổi là: 36,61% (đối với nam) và 27,38% (đối với nữ). Độ tuổi từ 75 trở lên, tỷ lệ này tăng lên đáng kể (gần gấp đôi): nam là 65,08% và nữ là 57,60%.

 Vì sao nhiều người cao tuổi bị suy giảm thính lực?

Tai người gồm 3 bộ phận chính:

- Tai ngoài gồm có: vành tai, ống tai và mặt ngoài màng nhĩ.

- Tai giữa gồm có: mặt trong màng nhĩ, chuỗi xương con nằm trong hòm nhĩ và đầu cuối của vòi nhĩ.

- Tai trong gồm có: ốc tai, tiền đình.

Khi tuổi trên 50, da ống tai ngoài dần bị teo, mất nước. Ngoài ra, ống tai ngoài còn bị ứ đọng ráy tai tạo thành nút ráy. Trong khi đó màng nhĩ dày đục, mất bóng, xuất hiện các mảng xơ nhĩ. Chuỗi xương con nằm trong tai giữa bị xốp và có hiện tượng calci hóa các khớp làm cho việc dẫn truyền âm thanh bị giảm. Quá trình lão hóa còn làm tổn thương các tế bào nghe tại tai trong ngày càng nặng lên theo tuổi. Thêm vào đó, dây thần kinh thính giác và các mạch máu nuôi dưỡng cũng bị thoái hóa kết hợp với sự đặc dần của các ống xương mà nó đi qua làm chúng bị kẹp lại. Hậu quả là quá trình suy giảm thính lực ngày một nhanh chóng. Sự suy giảm thính lực do quá trình lão hóa ở người cao tuổi (NCT) còn gọi là lão thính.

Suy giảm thính lực ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống NCT như thế nào?

Suy giảm thính lực ảnh hưởng lớn đến cuộc sống sinh hoạt hàng ngày của NCT. Nhiều NCT muốn xem các chương trình mình ưa thích trên tivi nhưng vì phải bật tiếng thật to mới nghe được nên ảnh hưởng đến hàng xóm và người nhà, vặn nhỏ xuống lại không nghe được. Vì khó nghe nên NCT phải hỏi lại nhiều lần làm cho người tiếp xúc khó chịu. Từ đó NCT trở nên ngại tiếp xúc và tự cô lập mình. Không nghe được, ngại tiếp xúc làm cho NCT bị ảnh hưởng tâm sinh lý rất nhiều, từ đó bệnh mất trí nhớ cũng đến mau hơn.

Làm sao phát hiện sớm suy giảm thính lực?

Hiện tượng giảm thính lực thường xảy ra rất chậm, không đi kèm theo triệu chứng như các bệnh khác. Nếu tai gặp phải những vấn đề sau đây, NCT nên đi kiểm tra thính giác:

- Có thể nghe ở những nơi yên tĩnh hoặc chỉ có hai người, khó nghe ở nơi đông người.

- Hoàn toàn không nghe được gì hoặc chỉ nghe loáng thoáng từng câu, từng chữ đứt quãng khi ở những nơi như sân khấu, nhà hát, chỗ họp đông người.

- Khó khăn khi nghe âm thanh phát ra từ tivi hoặc điện thoại trong khi đối với những người khác lại là quá to.

- Khó khăn để hiểu những đối thoại của gia đình và bạn bè mỗi khi họp mặt.

- Thường xuyên yêu cầu người khác lặp đi lặp lại câu họ vừa nói.

- Luôn phải ghé đầu về phía người nói để lắng nghe.

- Không thể nghe rõ phát âm hoặc những lời nói cuối câu của người đối diện.

Dinh dưỡng có ảnh hưởng tới khả năng nghe của NCT không?

Nhiều nghiên cứu về NCT cho rằng: ngoài nguyên nhân sinh lý, hiện tượng điếc ở NCT còn liên quan đến việc ăn uống không hợp lý. Vì vậy nếu biết sớm và chú ý điều chỉnh ăn uống có thể làm chậm quá trình suy giảm thính lực. Những loại thức ăn tốt cho thính lực bao gồm:

Chất kẽm: kẽm (Zn) vô cùng quan trọng đối với thính lực. Hàm lượng kẽm ở ốc tai cao hơn hẳn so với các bộ phận khác trong cơ thể. Ngoài 60 tuổi, hàm lượng kẽm giảm rõ rệt, làm cho hoạt động chức năng của ốc tai bị suy yếu. Bởi vậy, khi sang tuổi trung niên nên ăn nhiều cá, đậu nành, rau cải, cà rốt, các loại hải sản, vì đây là những loại thực phẩm chứa nhiều kẽm.

Chất sắt: có tác dụng làm giãn mạch máu, làm mềm các tế bào hồng cầu, giúp tai được cung cấp đủ máu, từ đó làm chậm lại tình trạng giảm thính lực. Ngay từ tuổi trung niên đã nên ăn thêm các thức ăn giàu chất sắt như: mộc nhĩ đen, gan động vật, thịt nạc, rau cần, rau chân vịt...

Vitamin D: cũng ảnh hưởng đến thính lực của NCT. Các loại nấm và mộc nhĩ trắng (ngân nhĩ) đều chứa vitamin D2. Gan cá biển có hàm lượng vitamin D3 cao nhất. Gan gia cầm, gia súc và trứng cũng chứa vitamin D3. Trong các mô da và mỡ người có chứa chất dehydrocholesterol, sau khi được chiếu bởi tia tử ngoại trong ánh nắng mặt trời nó có thể hình thành vitamin D3. Bởi vậy, NCT cũng cần thường xuyên ra nắng.

Làm sao để cải thiện sức nghe của NCT?

Đối với NCT bị suy giảm thính lực, máy nghe là biện pháp tốt nhất để cải thiện sức nghe. Máy có nhiều loại, để dùng tùy trường hợp và sở thích, kể cả vấn đề thẩm mỹ. Nếu bị giảm thính lực cả hai bên (phần lớn các người già bị cả hai bên), thì nên đeo hai máy. Khuếch đại âm thanh từ hai bên tai về não sẽ làm cho sự cảm nhận âm thanh được hoàn hảo hơn.

Làm sao để chọn được máy trợ thính phù hợp?

Có 4 bước để chọn được máy trợ thính phù hợp:

- Trước tiên đến bác sĩ tai mũi họng để chẩn đoán xem có đúng bị lão thính không vì có nhiều nguyên nhân gây giảm thính lực khác cần điều trị như viêm tai giữa, viêm tai xương chũm, u dây thần kinh thính giác... Ngoài ra nếu có ráy tai, bác sĩ sẽ lấy sạch trước khi chỉ định đi kiểm tra thính lực.

- Kiểm tra thính lực tại các cơ sở có đủ máy kiểm tra thính lực hiện đại. Ở phía nam, có thể kiểm tra thính lực tại các khoa thính học của các bệnh viện hoặc tại trung tâm thính học.